Thực sự trang trí hòn non bộ là điều quan trọng nhất trong việc xây dựng hòn non bộ có tính thẩm mĩ và phù hợp với cảnh quan. Thời xưa khi đối tượng chơi hòn non bộ không nhiều thì các cách trang trí cũng đơn giản hơn. Chúng ta hãy cùng điểm qua một số vật dụng đi kèm có thể trang trí cho hòn non bộ.
Các phong cách hòn non bộ
Phong cách của Hòn non bộ thương được dựa theo văn minh Trung Quốc chủ yếu được phân loại theo các loại cây tiêu biểu nhất (chiếm ưu thế) được sử dụng và đặt tên theo khu vực xuất xứ của chúng. Vì các loại cây khác nhau đòi hỏi các kỹ thuật khác nhau để xử lý nên các phong cách khác nhau đã hình thành. Có hơn một chục kiểu Hòn non bộ truyền thống:
- Phong cách An Huy :An Huy Penjing (徽派 盆景) nổi tiếng nhất về việc sử dụng ume.
- Phong cách Bắc Kinh :Bắc Kinh Penjing (京 派 盆景) phản ánh nguồn gốc nghệ thuật của nó từ kiến trúc truyền thống Trung Quốc cổ đại ở Bắc Kinh. Các cành thường mọc ngang và các tán của cây thường có dạng bán cầu hoặc dạng quạt xếp truyền thống.
- Phong cách Quảng Đông (hoặc Lĩnh Nam) :Bút Kinh tiếng Quảng Đông (Jyutping: Jyut6 paai3 pun4 ging2; tiếng Trung phồn thể: 粵 派 盆景) còn được gọi là Lĩnh Nam (“Nam của dãy (Nan) ling”) penjing (嶺南派 盆景), vì Quảng Đông nằm ở phía nam của dãy núi Nam Lăng . Đặc điểm chính của phong cách này là sự hấp dẫn tự nhiên và sự hấp dẫn của sự dễ dàng và mượt mà.
- Phong cách Quảng Tây: Quảng Tây Penjing (桂 派 盆景) phản ánh cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp như Quế Lâm. Phong cách này sử dụng các loại đá khác nhau thường xuyên hơn nhiều so với các phong cách khác.
- Phong cách Phúc Kiến: Phúc Kiến Penjing (閩 派 盆景) chuyên sử dụng cây đa.
- Phong cách Hồ Bắc :Hòn non bộ Hồ Bắc (湖北 盆景) nhấn mạnh vào việc tạo ra cảm giác động bởi cây cối và đá tĩnh, và do đó còn được gọi là Hòn non bộ động (动 势 盆景).
- Phong cách Giang Tô :Giống như nghệ thuật ẩm thực của ẩm thực Giang Tô, nghệ thuật của Jiangsu Penjing (苏 派 盆景) cũng phức tạp, với những ngọn cây thường có hình dạng như những đám mây.
- Phong cách Tứ Xuyên: Tứ Xuyên Penjing (川 派 盆景) có xu hướng được đan tốt, đơn giản và không cầu kỳ.
- Phong cách Thượng Hải :Shanghai Penjing (海派 盆景) đã ảnh hưởng đến cây cảnh Nhật Bản, nhưng đồng thời, vẫn giữ nguồn gốc nghệ thuật ban đầu của nó, đó là từ hội họa truyền thống của Trung Quốc.
- Phong cách Đài Loan: Hòn non bộ Đài Loan (台灣 盆景) là sự kết hợp giữa cây cảnh Nhật Bản và Hòn non bộ truyền thống của Trung Quốc.
- Phong cách Từ Châu :Từ Châu Penjing (徐州 盆景) là một nhánh của phong cách Giang Tô, nhưng nó đủ khác biệt để được liệt kê riêng trong hàng trăm năm vì việc sử dụng cây ăn quả.
- Phong cách Dương Châu :Yangzhou Penjing (揚 派 盆景) còn được gọi là phong cách bắc Giang Tô (苏北 派), nó khác với phong cách Giang Tô. Ba thân cây xoắn là đặc điểm khác biệt nhất của phong cách này.
- Vân Nam phong cách: Vân Nam Penjing (云南 盆景) được hưởng lợi từ khí hậu khắc nghiệt và đa dạng sinh học của vùng Vân Nam, giữa dãy Himalaya và vùng nhiệt đới. Một trưng bày cố định của hòn non bộ theo phong cách Vân Nam có thể nhìn thấy tại Công viên Đại Viên, Côn Minh.
- Phong cách Chiết Giang :Chiết Giang Penjing (浙派 盆景) chuyên sử dụng thông và bách, thường có ba đến năm cây trong một khay.
- Phong cách Trung Châu: Zhongzhou Penjing (中州 盆景) chuyên sử dụng Tamarix.
Trang trí bằng cây và cây bụi lùn
Sử dụng các cây và cây bụi lùn nhân tạo, những sắp xếp này được tạo ra trong các khay hoặc chậu đặc biệt được đặt trên các giá đỡ bằng gỗ được chạm khắc tinh xảo.
Xem thêm Thi công hòn Non bộ
Thông thường, đá, cấu trúc gốm thu nhỏ (như các tòa nhà và cầu), và các bức tượng nhỏ được thêm vào để tạo ra tỷ lệ thích hợp như một phần của khung cảnh thiên nhiên. Những tiểu cảnh này làm tăng thêm tính biểu tượng của mẫu hòn non bộ, bằng cách cung cấp bối cảnh xã hội hoặc lịch sử để diễn giải thiết kế hòn non bộ tổng thể. Những cảnh quan thu nhỏ này bao gồm những cây thường có tuổi đời hơn trăm năm.
Giống như những cây trong vườn Trung Quốc, chúng đã được lựa chọn và chăm sóc cẩn thận để chúng phát triển thành những hình dạng ngoằn ngoèo và ngoằn ngoèo gợi nhớ đến những đồng loại kích thước đầy đủ của chúng trong tự nhiên. Giống như những khu vườn Trung Quốc, những cảnh quan thu nhỏ này được thiết kế để truyền tải cảnh quan trải nghiệm từ nhiều góc nhìn khác nhau – góc nhìn cận cảnh, tầm nhìn trung bình hoặc toàn cảnh. Là một loại hình nghệ thuật, hòn non bộ là một phần mở rộng của khu vườn, vì nó cho phép nghệ sĩ tái tạo các phần của cảnh quan thiên nhiên trong thu nhỏ.
Hòn non bộ thường được sử dụng trong nhà như một phần của thiết kế tổng thể của khu vườn, vì nó nhắc lại các đặc điểm cảnh quan bên ngoài. Chậu hòn non bộ làm duyên cho các gian nhà, phòng học riêng hoặc phòng khách, và các công trình công cộng. Chúng là những yếu tố tự do trong vườn hoặc được đặt trên đồ nội thất như bàn hoặc giá sách. Đôi khi một giá trưng bày dạng lưới được xây dựng để tạo thêm sự nổi bật đặc biệt cho mẫu hòn non bộ và thể hiện sự tương tác giữa kiến trúc và thiên nhiên.
Hòn non bộ tìm cách nắm bắt bản chất và tinh thần của thiên nhiên thông qua những sự tương phản. Về mặt triết học, nó chịu ảnh hưởng của các nguyên lý của Đạo giáo. Cụ thể là quan niệm về Âm và Dương: ý niệm về vũ trụ do hai lực nguyên thủy chi phối, đối lập nhưng bổ sung cho nhau.
Một số khái niệm tương phản được sử dụng trong hòn non bộ bao gồm miêu tả “sự thống trị và sự phụ thuộc, trống rỗng (trống rỗng) và thực chất, dày đặc và thưa thớt, cao và thấp, lớn và nhỏ, sống và chết, động và tĩnh, thô ráp và tỉ mỉ, rắn chắc và dịu dàng , nhẹ và tối, thẳng và tròn, thẳng đứng và ngang và nhẹ và nặng.” Cảm hứng thiết kế không chỉ giới hạn ở việc quan sát hay mô tả thiên nhiên, mà còn bị ảnh hưởng bởi thơ ca, thư pháp và các nghệ thuật thị giác khác của Trung Quốc. Các thiết kế hòn non bộ phổ biến bao gồm gợi ý về rồng và các nét vẽ của các nhân vật được trang trí tốt. Ở cấp độ cao nhất, giá trị nghệ thuật của hòn non bộ ngang hàng với thơ ca, thư pháp, tranh cọ và nghệ thuật sân vườn.
Xem thêm Cách xây hòn non bộ Sân vườn
Trang trí bằng các tượng hòn non bộ
Sử dụng thêm các tượng bằng đất sét, sành, sứ, hoặc bằng nhựa để trang trí các vật dụng xung quanh của non bộ là một yếu tố làm sinh động khung cảnh.Thi công thác nước hòn non bộ. Ảnh 4Ở thuở sơ khai trang trí hòn non bộ này thường chỉ là các loại cây, và đá. Hiện tại thì người ta còn có thể dùng tượng để trang trí hòn non bộ. Tượng đại diện cho yếu tố nhân tạo, non bộ đại diện cho đá và núi tính thiên nhiên. Với cách trang trí này thể hiện cho khung cảnh muốn đẹp phải có sự cải tạo của bàn tay con người. xem thêm trang trí hòn non bộ bằng tượng
Trang trí bằng các loại đèn
Ánh sáng là một yếu tố quan trọng trong việc tạo nên hòn non bộ tự nhiên, ánh sáng màu, ánh sáng thể hiện bản chất của cuộc sống sáng tối, bao phủ và chi phối mọi thứ. Các anh sáng màu đặc biệt cũng có thể giúp diệt các vi khuẩn nấm mốc.Vào ban đêm sáng còn có thể giúp các loại thủy sinh trồng kèm quang hợp. Mà còn giúp trang trí không gian hòn non bộ thêm mờ mờ ảo ảo, như chốn tiên cảnh Một số loại màu các bạn nên chọn: Đỏ, vàng, trắng ấm, trắng lạnh, xanh dương, xanh lá,… Lưu ý nên chọn màu phù hợp với phong thủy.
- Trong cách trang trí hòn non bộ bằng đèn bạn phải chọn ra nơi quan trọng nhất để có thể lắp đèn chiếu sáng. Đây thường là nơi mà bạn muốn người khác chú ý vào nhất.
- Các vị trí nên sử dụng đèn là thành bể, chân non bộ, hay các hốc đá non bộ,.. Đó là những vị trí tối quan trọng để đặt đèn, và lưu ý nên giấu bóng đèn nếu thấy ko cần thiết.
- Lựa chọn công suất một cách hợp lý, mỗi đèn đều có hiệu suất khác nhau. Nếu bạn muốn ánh sáng yếu và nhỏ, tô điểm 1 vùng không gian thì nên chọn đèn có công suất nhỏ, ngược lại nếu chiếu sáng chính diện thì nên chọn đèn có hiệu suất lớn.
- Nếu bạn có sử dụng nước để trang trí non bộ, thì đèn led âm nước cũng là một vật dụng đáng lưu tâm.
- Sử dụng các thiết bị chuyển đổi điện áp để đảm bảo về độ bền và ánh sáng của đèn.
Xem thêm trang trí hòn non bộ bằng đèn
Trang trí hòn non bộ trong hồ cá
Hòn non bộ đại diện cho núi non, hồ cá đại diện cho sông nước. Đó là hai mặt quan trọng nhất để đại diện cho sự hưng thịnh của quốc gia. Quốc gia có sông, có núi là quốc gia có đủ về mặt tài nguyên. Hòn non bộ có hồ cá koi đại diện cho sự hưng thịnh và bền vững. Lưu ý chúng ta có thể đi kèm thêm các vật dụng trang trí hồ cá để cùng trang trí cho non bộ như các cây thủy sinh, bèo, rêu,….
Trang trí bằng các cây gỗ lũa
Gỗ lũa một loại gỗ đặc biệt và có hình dáng thuần thiên nhiên, không thể tạo được bằng tay.. Gỗ lũa là phần còn lại của cây sau khi bị mối, vì quá cứng cho nên hầu như không bị ảnh hưởng bởi các loại côn trùng như mối mọt, yếu tố thời tiết như nắng mưa bão. Thường được sử dụng trong làm đồ nội thất và cả là vật liệu đặc biệt trang trí cho hòn non bộ và cả bể cá. Với gỗ lũa chúng ta có thể đa dạng hơn trong cách trang trí non bộ như: gỗ lũa là khung cho các loại rêu, gỗ lũa làm cây khô trong hòn non bộ,… Vì sự đa dạng này nên gỗ lũa chưa bao giờ rẻ. Xem thêm Tìm hiểu về gỗ lũa trang trí bể cá
Trang trí bằng đá, cát
Các loại đá trong hòn non bộ là không thể thiếu, đá trang trí xung quanh, đá hỗ trợ ngoại cảnh, đá hỗ trợ trung tâm,… rất đa đạng. Các loại cát, đá trang trí cho non bộ là một cách trang trí đáng quan tâm.
Trang trí bằng thác nước, máy bơm nước
Làm thác nước đổ từ trên hòn non bộ xuống là một cách để trang trí, thác nước thể hiện sự chuyển động, sự tương tác qua lại trong cảnh quan. Cảnh quan có sự chuyển động, sự trao đổi, sự tương tác chính là cảnh quan sống. Cảnh quan không có sự chuyển động là cảnh quan chết. Đơn giản nhất các bạn nên mua một máy bơm loại nhỏ, bơm nước lên đỉnh của non bộ và chảy xuống. Đó chính là cách trang trí đơn giản nhất, ngoài ra còn một số cách trang trí khác.
Trang trí bằng cá.
Có non, có sông , có ánh sáng đó là 3 yếu tố cơ bản để tạo nên sự sống. Chúng ta có cây cối đại diện cho thực vật, vậy động vật là gì? Cá cảnh là một giải pháp trang trí đáng để quan tâm. Cá cảnh dễ nuôi, môi trường sống sẵn có khi hòn non bộ được đặt trong bể cá. Vậy thì còn chờ gì mà không thả vài con cá để làm cho không gian hon bộ thêm đa dạng và sống động. Xem thêm các loại cá koi